AOZ Blog

De Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD): een stap richting duurzaam en verantwoord bedrijfsbeheer in de EU!

📈De kosten gaan omhoog door CSDDD en niet alle bedrijven trekken dit📈

Na jaren van onderhandelen nam het Europees Parlement eind april en de Europese Raad eind mei 2024 de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) aan. Deze ‘antiwegkijkwet’ verplicht bedrijven in de EU om hun waardeketen te kennen en actie te ondernemen bij misstanden. Echter, de awareness hierover is te laag, vooral onder MKB-bedrijven, aldus docent en expert Vincent Wanders. Een diepere duik in zijn visie op deze wet is te lezen in het artikel van het Financieel Management (28-05-2024).

Oké interessant, maar wat houdt het nou precies in dat CSDDD? In deze blogpost neem ik jou mee in belangrijke aspecten, wijzigingen, de benaming  'antiwegkijkwet', criteria om te bepalen of jouw bedrijf onder de CSDDD valt én uiteraard concrete acties om te nemen. Lees je verder mee?

De Europese Commissie heeft een belangrijke stap gezet met de introductie van de CSDDD. Deze richtlijn is ontworpen om bedrijven, zoals het jouwe, te verplichten hun impact op het milieu en de mensenrechten te identificeren, te voorkomen, te mitigeren en erover te rapporteren. Het doel is om duurzaamheid en verantwoord bedrijfsbeheer te bevorderen binnen de Europese Unie. Enkele kernaspecten van de CSDDD zijn:

1. Due Diligence verplichtingen: je moet processen implementeren om negatieve impact op mensenrechten en het milieu in jouw waardeketen te identificeren en aan te pakken. Dit omvat zowel je eigen activiteiten als die van dochterondernemingen en zakelijke relaties, zoals leveranciers en partners.
2. Beperkt tot grote bedrijven: de richtlijn richt zich tot nu toe alleen nog op grote bedrijven die voldoen aan specifieke criteria met betrekking tot omzet en aantal werknemers.
3. Rapportage en transparantie: 
   • Je moet jaarlijks rapporteren over je due diligence activiteiten en maatregelen om risico's te beheersen en negatieve impact te verminderen.
   • Transparantie is essentieel, met gedetailleerde informatieverstrekking aan belanghebbenden.

4. Sancties en handhaving: er worden sancties opgelegd aan bedrijven die niet aan de richtlijn voldoen. Nationale autoriteiten zijn verantwoordelijk voor handhaving en controle.
5. Stakeholder betrokkenheid: je moet belanghebbenden betrekken in jouw due diligence processen door in dialoog te gaan met werknemers, gemeenschappen en andere getroffen partijen.
6. Klachtenmechanisme: er moet een effectief mechanisme zijn voor individuen en gemeenschappen om klachten in te dienen als ze negatief worden beïnvloed door jouw bedrijfsactiviteiten.

📋 Op het eerdere voorstel van de CSDDD is er kritiek gekomen vanuit onder andere Duitsland en Frankrijk. Hierdoor heeft de wet enkele aanpassingen ondergaan. De oorspronkelijke ambitie van de richtlijn werd afgezwakt door de zorgen over de omvang en impact van de verplichtingen die zouden worden opgelegd aan bedrijven. De belangrijkste wijzigingen in de 'light' versie van de CSDDD zijn als volgt:

1. Verzwakte ketenaansprakelijkheid: de reikwijdte van de ketenaansprakelijkheid is beperkt, wat betekent dat je mogelijk minder verantwoordelijk wordt gehouden voor schendingen die plaatsvinden bij jouw leveranciers en partners verder in de waardeketen.
2. Sancties en handhaving: de sancties voor niet-naleving zijn versoepeld. Je krijgt meer ruimte om je aan te passen aan de nieuwe regels zonder directe zware sancties.
3. Invoering van transitieplannen: de verplichting om transitieplannen op te stellen blijft bestaan, maar de voorwaarden en eisen hiervoor zijn versoepeld om jou meer flexibiliteit te bieden.
4. Geleidelijke invoering: de invoering van de richtlijn zal geleidelijk plaatsvinden tussen 2027 en 2029, wat jou meer tijd geeft om je voor te bereiden en je processen aan te passen aan de nieuwe eisen. Grote bedrijven starten in 2027, met een geleidelijke uitbreiding naar MKB-bedrijven rond 2028/2029.

De aanpassingen aan de CSDDD weerspiegelen de balans tussen het streven naar duurzaamheid en het realiseren van economische haalbaarheid voor bedrijven.

Waarom wordt de nieuwe regeling van de CSDDD ook wel 'antiwegkijkwet' genoemd? 👀

De term "antiwegkijkwet" is ontstaan omdat deze nieuwe wet jou verplicht om actief en systematisch jouw productieketens te screenen op schendingen van milieuregels en mensenrechten, waaronder werknemersrechten. De wet verhindert dat je "wegkijkt" van de negatieve impact die jouw activiteiten kunnen hebben op mensen en het milieu. De term "antiwegkijkwet" weerspiegelt de diepgaande veranderingen die de CSDDD teweegbrengt in de manier waarop je opereert en verantwoordelijkheid neemt voor jouw impact op de samenleving en het milieu. Het dwingt je om actief betrokken te zijn bij jouw toeleveringsketens, waarbij je niet langer kunt wegkijken van de mogelijke schendingen van milieuregels en mensenrechten die elders in jouw keten plaatsvinden.

De wet legt de nadruk op transparantie en rapportage, waardoor je gedwongen wordt jouw processen bloot te leggen en verantwoording af te leggen aan belanghebbenden. Sancties voor niet-naleving zorgen ervoor dat je niet langer kunt negeren wat er gaande is in jouw keten. Belangrijk is ook de versterking van de betrokkenheid van belanghebbenden, waaronder werknemers en gemeenschappen die worden beïnvloed door jouw activiteiten. Dit dwingt je om niet alleen te kijken naar winst, maar ook naar de bredere impact van jouw handelen. Bovendien vereist de wet dat je proactief transitieplannen opstelt om jouw impact op milieu en mensenrechten te verminderen, waardoor je vooruit moet kijken en veranderingen moet doorvoeren voordat problemen zich voordoen. Door deze wetgeving krijgt niet alleen de EU, maar ook de wereldwijde gemeenschap de kans om de normen voor bedrijfsvoering te verhogen, waardoor een eerlijker en duurzamere samenleving ontstaat waarin bedrijven niet kunnen wegkijken van hun verantwoordelijkheden en elkaar controleren en verantwoordelijk houden.

Hoe weet ik of mijn bedrijf in aanmerking komt voor deze regeling? 📋

De CSDDD legt specifieke criteria vast om te bepalen welke bedrijven aan de regels moeten voldoen. De belangrijkste criteria zijn:

1. Bedrijfsgrootte en omzet:
   • Grote ondernemingen: de richtlijn is van toepassing op grote ondernemingen met meer dan 500 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van meer dan 150 miljoen euro.
   • Medium-sized ondernemingen in hoogrisico sectoren: ondernemingen met meer dan 250 werknemers en een wereldwijde netto-omzet van meer dan 40 miljoen euro, waarvan minstens 50% van de omzet afkomstig is uit sectoren met een hoog risico (zoals textiel, landbouw, en mineralen), vallen ook onder de richtlijn.

2. Sectoren met hoog risico: bedrijven in sectoren die als hoog risico worden beschouwd voor mensenrechten- en milieuschendingen moeten extra waakzaam zijn. Dit omvat sectoren zoals mijnbouw, textiel, landbouw, en toeleveringsketens die met conflictmineralen te maken hebben.
3. Vestiging in de EU:
   • EU-bedrijven: de richtlijn is van toepassing op bedrijven die in de EU zijn gevestigd en aan 2 van de 3 criteria voldoen: (1) balanstotaal van meer dan €20 miljoen, (2) omzet van meer dan €40 miljoen of (3) meer dan 250 medewerkers.
   • Niet-EU-bedrijven: voor niet-EU-bedrijven gelden de regels als zij een significante business in de EU hebben: netto-omzet van meer dan 150 miljoen euro in de EU, of meer dan 40 miljoen euro als zij actief zijn in hoogrisico sectoren en minstens 50% van hun wereldwijde omzet uit de EU komt.

4. Toeleveringsketen: de verplichtingen gelden voor de gehele waardeketen van jouw bedrijf, inclusief eigen activiteiten, dochterondernemingen, en directe en indirecte zakenrelaties, zoals leveranciers en onderaannemers.

Uiteraard zijn er altijd uitzonderingen op de regel en specifieke situaties. In dit geval zijn dat:

• MKB (midden- en kleinbedrijf): kleine en middelgrote ondernemingen (MKB) worden in principe niet direct getroffen door de richtlijn, tenzij zij actief zijn in hoog risico sectoren en voldoen aan de omzetcriteria.
• Specifieke sectorale aanpassingen: sommige sectoren kunnen specifieke richtlijnen en aanpassingen krijgen afhankelijk van de aard van hun activiteiten en de risico's die zij met zich meebrengen.

Welke acties kan ik als bedrijfseigenaar (alvast) nemen? 💼

Laten we vooropstellen dat het beter is om tijdig te anticiperen. Zelfs als jouw bedrijf niet direct onder de regeling valt, is de kans groot dat je aan deze nieuwe regels moet voldoen als je met grote bedrijven wilt blijven samenwerken of de voorkeur wilt krijgen.

Je zou verschillende stappen kunnen ondernemen om jouw bedrijf voor te bereiden op en te voldoen aan de eisen die door de CSDDD gesteld worden. Voorbeelden van concrete acties die je kunt nemen zijn:

1. Implementeren van due diligence processen:
   • Identificeren en evalueren van risico's: voer een grondige risicoanalyse uit om de impact van jouw bedrijfsactiviteiten op mensenrechten en milieu in de gehele waardeketen te identificeren.
   • Ontwikkelen van beleid en procedures: stel intern beleid en procedures op die specifiek gericht zijn op duurzaamheid en mensenrechten.
   • Training en bewustwording: zorg voor training en bewustwording van medewerkers over de due diligence processen en hun rol daarin.

2. Samenwerken met leveranciers en partners:
   • Verplichtingen in contracten: neem duurzaamheidseisen op in contracten met leveranciers en partners. 
   • Audits en monitoring: voer regelmatige audits uit bij leveranciers om naleving van de duurzaamheidscriteria te controleren.
   • Capaciteitsopbouw: help leveranciers en partners om hun eigen due diligence capaciteiten te verbeteren door middel van training en ondersteuning.

3. Transitieplannen ontwikkelen:
   • Opstellen van plannen: ontwikkel transitieplannen om jouw bedrijfsactiviteiten duurzamer te maken.
   • Doelen en mijlpalen: stel concrete doelen en mijlpalen vast voor duurzaamheid en mensenrechten.
   • Evaluatie en aanpassing: evalueer regelmatig de voortgang en pas je plannen aan op basis van nieuwe inzichten en veranderingen in de waardeketen.

4. Stakeholder betrokkenheid:
   • Dialoog aangaan: betrek belanghebbenden, zoals werknemers, gemeenschappen en andere getroffen partijen, in jouw due diligence processen.
   • Feedback mechanismen: creëer mechanismen voor feedback en participatie van belanghebbenden.
   • Transparantie: zorg voor open communicatie over jouw due diligence activiteiten en de voortgang van jouw transitieplannen.

Conclusie

Het is duidelijk dat de CSDDD niet alleen een wettelijke verplichting is, maar ook een kans biedt voor jouw bedrijf om zich te onderscheiden op het gebied van duurzaamheid en verantwoord ondernemen. Door proactief stappen te ondernemen en te voldoen aan de nieuwe eisen, kun je niet alleen de reputatie van je bedrijf verbeteren, maar ook bijdragen aan een duurzamere en rechtvaardigere wereld. Begin vandaag nog met de voorbereidingen om ervoor te zorgen dat jouw bedrijf niet alleen voldoet aan de wettelijke eisen, maar ook een positieve impact maakt op mens en milieu én zo een voorkeurspositie kan bemachtigen. Samen kunnen we werken aan een betere toekomst voor iedereen. 🌍💼