AOZ Blog

Krap bij kas.

**Dit is een fictief verhaal om jou het belang van achtergrondonderzoek in te laten zien** 

Een oliebol wordt duur betaald.

Ze werken met z’n drieën in ‘De Suyckerbol’, de plaatselijke oliebollenkraam. Buiten het oliebollenseizoen gaan er echter vooral stroopwafels, slagroomsoezen en zelfgemaakte krentenbollen over de toonbank. De veertigers Ruud Gerritsen en Bauke de Haan staan al heel wat jaartjes in ‘De Suyckerbol’ en het werk is steeds drukker geworden. Sinds kort hebben ze hulp van Carel Kieboom, een wat oudere man die niet bepaald het zonnetje in huis is. Maar ja, het kostte al moeite genoeg om een nieuwe medewerker te vinden. Eén ding hebben de heren oliebollenverkopers gemeen: ze zeuren allemaal over geld. Het werk in ‘De Suyckerbol’ is geen vetpot en het leven is duur. Regelmatig fantaseren ze er op los hoe ze hun portemonnee kunnen spekken. Maar voor zover de een het van de ander weet, blijft het bij dagdromen.

Na Pasen is er bonje in de tent. Er is een telefoontje van de baas dat er iets niet klopt met de dagopbrengsten. ‘De bolle’, zoals de werkgever door zijn personeel wordt genoemd, komt hoogstpersoonlijk naar de kraam om zijn werknemers aan de tand te voelen. „De dagopbrengsten van de paasdagen ontbreken”, zegt hij. „Ze staan niet op het rekeningoverzicht van de bank.” De drie personeelsleden kijken elkaar aan en halen aanvankelijk hun schouders op. ‘De bolle’ ziet het en schiet uit zijn slof: „Wie had er dienst?”, roept hij woedend. „Ik”, antwoordt Carel nurks. „Maar”, zegt hij er meteen bij, „ik heb de enveloppe gewoon naar de bank gebracht.” De enveloppe waar Carel het over heeft, is de dagopbrengst. Aan het eind van een werkdag wordt de dagopbrengst uit de kassa gehaald, in een bankenvelop gedaan en naar de bank gebracht. Meestal verdwijnt de envelop in de nachtkluis, maar soms is de bank nog open en wordt de dagopbrengst aan een baliemedewerker gegeven die vervolgens een reçu (een ontvangstbewijs) afgeeft. Als de baas ergens een hekel aan heeft, is het aan onbetrouwbaar personeel. Hij twijfelt daarom geen moment en schakelt een recherchebureau in met als opdracht: controleer de administratie op onregelmatigheden en zoek de eventuele dader. Onderzoeker Erik van het recherchebureau heeft na drie korte gesprekjes al snel in de smiezen dat de betrouwbaarheid van het personeel heel wat minder is dan ‘de bolle’ zou wensen. Er verdwijnt van alles, van pakken koffie tot flessen melk. Dat past wel in het beeld van de drie medewerkers die allen krap bij kas zitten. Zeker in het geval van Carel, van wie wordt gezegd dat hij bij verschillende kennissen 2.500 euro schuld heeft uitstaan.

Maar dat gesjoemel verklaart nog niet het ontbreken van de paasopbrengst. Palmen bekijkt het rooster waarop staat wie verantwoordelijk was voor het opmaken van de kassa en het afstorten van de dagopbrengst bij de bank. Daaruit blijkt inderdaad dat Carel tijdens de paasdagen aan de beurt was. Carel vertelt dat hij de dag ná Pasen ’s ochtends naar de bank is geweest met de opbrengst en die heeft overhandigd aan een man met kort stekeltjeshaar. Een bezoekje aan de bank leert echter dat er die bewuste ochtend een vrouw met lang zwart haar dienst had. Carel blijft echter ontkennen dat hij de opbrengst achterover heeft gedrukt. De intuïtie van rechercheur Erik zegt hem dat er meer aan de hand is. Hij laat een overzicht maken van alle dagen dat Carel verantwoordelijk was voor het opmaken van de kassa en het afstorten van de dagopbrengst. Dat waren er in de afgelopen maanden vijftien. Samen met een collega en de administrateur van de oliebollenkraam bestudeert Erik de overzichten, maar er valt hem niets bijzonders op. De bedragen die bij de bank zijn gestort, komen overeen met de kassaprints. De onderzoeker zucht diep en wil de papieren opbergen. Op dat moment vraagt zijn collega: „Hoe laat gaat die ballentent eigenlijk dicht?” De administrateur zegt: „Om negen uur, hoezo?” „Omdat alle overzichten van de kassa tijdens de dagen dat Carel dienst had om half acht zijn afgesloten.”

„Verrek”, zegt de administrateur, „Je hebt gelijk, dat is me nooit opgevallen!” De puzzelstukjes vallen nu in elkaar. Carel kon zonder enig probleem alle betalingen die na half acht werden gedaan in eigen zak steken. Doordat de inkomsten die na dat tijdstip binnenkwamen niet op de kassaprints stonden, kon hij dat geld in zijn eigen zak steken zonder dat er ooit ook maar werd er niet één cent kassaverschil opgemerkt! En Carel had het nodig, want hij is degene met de meeste geldschulden. De administrateur is verbijsterd dat het zo simpel is om te frauderen. Men dacht een redelijk waterdicht systeem te hebben wat betreft de afstort van de kassa.

Als Carel wordt geconfronteerd met deze gegevens, blijft hij eerst ontkennen, wijst vervolgens naar zijn collega’s die ook van alles mee roven, maar geeft uiteindelijk toe. Ook hij doet mee aan de poker-hype, alleen weet-ie nooit wanneer hij moet stoppen. Het resultaat is een forse schuld bij het illegale casino dat hij bezoekt en bij een aantal medespelers van wie hij geld heeft geleend. Carel is een typisch voorbeeld van een fraudeur die steeds brutaler wordt als hij het idee heeft dat niemand hem in de gaten heeft. Dit soort fraudeurs neemt steeds meer risico en de kans dat ze door de mand vallen wordt daardoor elke keer groter. Als Carel het had gelaten bij het achteroverdrukken van de laatste anderhalf uur kassaopbrengst was er misschien nooit iemand achter gekomen. Maar toen hij tijdens de feestdagen de hele kas mee naar huis nam, werd hem dat fataal. 

De baas van ‘De Suyckerbol’ heeft zijn administrateur opdracht gegeven alle kassaprints in het vervolg op tijdstip te controleren en te vergelijken met de bankstortingen. Carel heeft nu hele dagen de tijd om te pokeren, alleen heeft het casino hem de toegang ontzegd. ‘De bolle’ heeft geen aangifte gedaan: „Dat kost me alleen maar nog meer geld en levert toch niks op.”

De zaak bij 'De Suyckerbol' geeft aan hoe fraude binnen een bedrijf kan gedijen als gevolg van gebrekkig toezicht en screening van personeel. Een grondig achtergrondonderzoek had mogelijk de financiële integriteit van Carel aan het licht kunnen brengen voordat hij aan het werk werd gezet. Dit benadrukt het cruciale belang van zowel pre- als in-employment screening procedures bij het aannemen en behouden van betrouwbaar personeel. Deze procedures helpen bedrijven om potentiële risico's te identificeren en te minimaliseren, en zo de integriteit van hun organisatie te waarborgen.